Özellikle günübirlik tedavi imkanı ve kısa sürede günlük yaşama dönüş gibi avantajları bulunan bu yöntemin ayrıntılarını Dr. Sarıkaya’ya sorduk:
Tiroid bezinde nodül nedir?
Tiroid bezi boynumuzun ön tarafında yer alan kelebek şeklindeki bir yapıdır. Tiroid bezi vücudun enerji metabolizmasını, yani bir yerde organların “temposunu” düzenleyen tiroid hormonlarını salgılamakla yükümlüdür. Tiroid bezinde “nodül” oluşumuna oldukça sık rastlanır. Nodül kavramı biraz geniş olup tiroid bezi içindeki her tür yer kaplayan farklı yapıya bu isim verilir. Bu bağlamda nodüllerin büyük kesimi iyi huyludur; ancak az bir kısmı tiroid kanserini temsil edebilir. Bunun aydınlatılması için çeşitli testler gereklidir ve genellikle bazı şüphe durumlarında tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi önerilir.
İyi huylu tiroid nodüllerinin tedavi edilmesi gerekli midir?
Yapılan tetkik ve testler sonucunda ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılmış ve iyi huylu olduğuna kanaat getirilen bir nodülün -eğer hiçbir yakınmaya yol açmıyorsa- tedavi edilmesi gerekmemektedir. Ancak fonksiyone adı verilen otonomi kazanarak fazla miktarda hormon salgılayan veya çevre dokulara bası oluşturarak yutma güçlüğü, boğazda takılma hissi, gıcıklanma veya nefes darlığına yol açan nodüller ile büyüklüğü dolayısıyla estetik kaygılar yaratan nodüllerin tedavileri sıklıkla gerekmektedir. Ancak burada unutulmaması gereken nokta iyi huylu olduğu ispatlanan ve hiçbir yakınmaya yol açmayan nodüllerde bile ultrasonografi takiplerine devam edilmesi ve nodül boyutlarında büyüme söz konusu olduğunda tedavi planının tekrar gözden geçirilmesi gerektiğidir.
İyi huylu tiroid nodüllerinin tedavisi nasıldır?
Yukarıda bahsedildiği gibi yakınmalara sebebiyet veren veya fazlaca tiroid hormonu salgılayan nodüllerin alışılmış tedavisi cerrahidir. Bu ameliyatta tiroid bezinin bir kısmı bırakılır. Farklı cerrahi yöntemler hastanın durumuna ve ameliyat sırasındaki bulgulara göre uygulanabilir. Ancak, yeni bir metod ise ultrasonografi kılavuzluğunda termal ablasyon (ısı ile yakma) yöntemleridir. Özellikle son yıllarda karaciğer başta olmak üzere, akciğer, böbrek ve kemik tümörlerinde başarı ile uygulanan bu yöntemi, biz girişimsel radyologlar artık iyi huylu tiroid tümörlerinin tedavisinde de yüksek başarı oranları ile uygulayabiliyoruz.
Ablasyon Ne Demektir? Hangi tipleri vardır?
Ablasyonu bir şekilde “yakma” veya “kurutma” şeklinde Türkçeleştirebiliriz. Tiroid bezindeki kistlerde (içi sıvı dolu yapılar) veya kistik karakterdeki nodüllerde saf veya yüksek konsantrasyonda alkol ile oldukça iyi sonuçlar elde edilmektedir. Ancak solid karakterdeki, yani doku içeren nodüllerde alkol ablasyonu tatminkar sonuçlar vermemektedir. Bu durumda termal ablasyon yöntemleri (lazer ablasyon, RF ablasyon ve mikrodalga ablasyon) tercih edilmelidir. Bu yöntemler arasında etkinlik ve maliyet analizi açısından RF ablasyon ön plana çıkmaktadır.
RF ablasyon nedir?
Radyofrekans ablasyonda amaç elektrik akımı kullanarak dokuda ısı artışı ve hedeflenen alanda yanma işleminin gerçekleşmesidir. Oldukça komplike mekanizması olan RF ablasyonun teknik ayrıntıları bu yazının amacını aşmaktadır. Ama ultrasonografi kılavuzluğunda bir takım özel iğneler vasıtasıyla gerçekleştirilen bu işlemde oldukça güvenli bir şekilde nodülün yakılması sağlanırken, normal tiroid dokusu ve çevre dokular korunmaktadır.
Tiroid nodüllerine RF ablasyon nasıl uygulanır?
RF ablasyonun genel anestezi altında gerçekleştirilmesine gerek yoktur. Sedasyon adı verilen damardan yatıştırıcı ve ağrı kesici ilaçlar ile hasta konforu sağlandıktan sonra, işlem hasta bilinci açık vaziyette gerçekleştirilir. İşlem sırasında anjiyografi cihazı kullanılmamasına rağmen, girişimsel radyoloji bölümlerindeki anjiyografi üniteleri gerekli monitörizasyon ve uygun sterilitenin sağlanması açısından bu işlemin yapılabildiği optimum ortamlardır. İşlem sırasında RF dalgalarını üreten cihaz (jeneratör) ortama getirilir ve her hastada bir defa kullanılan özel RF iğneleri enerjiyi ultrasonografi kılavuzluğunda nodül içine güvenli bir şekilde iletir. İşlem sırasında bazı anlarda hastanın konuşmaması, yutkunmaması ve derin nefes almaması istenir. Bunun dışında ise hasta işlemi gerçekleştiren hekim ve ekibin diğer üyeleri ile sohbet edebilir ve işlemi hangi aşamada olduğu hakkında bilgi alabilir.
Hasta ayrıca RF jeneratörünün ayarları hakkında ekibi kendi içindeki konuşmalara ve bilgi aktarımına da tanıklık edecektir. İşlemden önce girişimsel radyolog mutlaka hasta adayı ile birkaç kez biraraya gelmiş olmalıdır ve ablasyon uygulanacak nodül veya nodüllerde en az iki defa ince iğne aspirasyon biyopsisi sonucunun negatif gelmiş olması (yani nodüllerin iyi huylu olduğunun ispatlanmış olması gerekmektedir). Rutin bazı kan tetkikleri yapılarak kanama parametrelerinde bir anormallik olmadığı gösterilmelidir. Hasta bir takım kan inceltici ilaçlar kullanıyorsa, bunlar da yine önceden kesilir veya yerine başka ilaçlar başlanır. Günübirlik gerçekleştirilen ablasyon işleminde hastanın geceyi hastanede geçirmesine gerek yoktur. İlk gece görülebilen hafif ağrı çeşitli ağrı kesiciler ile kontrol altında alınabilir. Hasta ertesi gün normal yaşantısına dönebilir.
