İsrail ve Hamas arasında süren Gazze’de ateşkes görüşmeleri, Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde üçüncü gününe girdi. Bölgedeki çatışmaların sonlandırılması ve esir takasının gerçekleştirilmesi amacıyla yürütülen kritik müzakerelere, Türkiye de resmen dahil oluyor.
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Mısır’daki görüşmelere iştirak edecek. Güvenlik kaynakları, Kalın’ın katılacağı toplantılarda öncelikli gündem maddelerinin kalıcı ateşkesin sağlanması, esir değişimi ve insani yardımların Gazze’ye kesintisiz ulaştırılması olacağını bildirdi.
Görüşmelerde Odak Noktası: Esir Takası ve İsrail’in Çekilmesi
Katar basınına konuşan Hamas yetkilileri, müzakerelerde en önemli konunun İsrail ordusunun Gazze’den çekilme takvimi olduğunu belirtti. Edinilen bilgilere göre Hamas heyeti, İsrailli esirlerin serbest bırakılma aşamalarının, İsrail ordusunun kademeli çekilme planıyla eş zamanlı ilerlemesini talep ediyor.
Hamas kaynakları, “Son İsrailli rehinenin serbest bırakılması, İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekildiği ana denk gelmelidir” ifadelerini kullanarak, bu ilkenin müzakere masasındaki temel şartlarından biri olduğunu vurguladı.
Ayrıca Hamas heyeti, nihai ateşkesin ancak uluslararası güvencelerle mümkün olabileceğini, İsrail’in askeri operasyonlarını yeniden başlatmaması için güçlü diplomatik teminatların sağlanması gerektiğini ifade etti.
İsrail Tarafında İhtiyatlı İyimserlik
İsrail devlet televizyonu KAN, müzakerelerde “olumlu bir hava” olduğunu duyurdu. Haberde, taraflar arasında uzun süredir ilk kez böylesine yapıcı bir atmosferin oluştuğu belirtilerek, “önümüzdeki pazar gününe kadar bir çerçeve anlaşmasına varılabileceği” yönünde beklentilere yer verildi.
İsrail Başbakanlık Ofisi ise dün yaptığı açıklamada, Tel Aviv yönetiminin, “Gazze’deki esirlerin serbest bırakılmasına ilişkin planın ilk aşamasını uygulamaya hazırlandığını” bildirdi. Ancak hükümet kaynakları, Hamas’ın taleplerinin tümünün karşılanmayacağı, bazı güvenlik garantilerinin ise “müzakere edilebilir” olduğu yönünde temkinli açıklamalar yaptı.
Türkiye’nin Katılımı: Arabuluculukta Yeni Aşama
Güvenlik kaynaklarından alınan bilgiye göre, MİT Başkanı İbrahim Kalın, bugün itibarıyla müzakerelerde aktif rol üstlenecek. Kalın’ın Mısır, Katar, ABD ve Hamas temsilcileriyle daha önce yaptığı ikili temasların, Türkiye’nin masadaki diplomatik etkinliğini artırdığı belirtiliyor.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin bu süreçte arabulucu değil, kolaylaştırıcı bir rol üstlendiğini, öncelikli hedefin Gazze’de insani koridorların açılması ve sivillerin güvenliğinin sağlanması olduğunu vurguluyor.
Ankara’dan yapılan değerlendirmelerde, Türkiye’nin katılımının “müzakerelere yeni bir dinamizm kazandıracağı” ve taraflar arasında güven artırıcı bir etki yaratacağı ifade ediliyor.
ABD ve Uluslararası Tepkiler
Müzakerelerin başlamasından önce, ABD Başkanı Donald Trump, 29 Eylül’de, esir değişimi ve Gazze’de ateşkesi kapsayan 20 maddelik bir plan açıklamıştı. Plan, uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırırken, Hamas 3 Ekim’de yaptığı açıklamada, planın “esir değişimiyle ilgili maddesini kabul ettiklerini, ancak diğer bazı maddelerin yeniden müzakere edilmesi gerektiğini” duyurmuştu.
Trump ise 4 Ekim’de yayımladığı video mesajda, “Hamas’ın kalıcı barış istediğine inanıyorum. İsrail, esirlerin çıkarılması sürecinde bombardımanları derhal durdurmalı.” ifadelerini kullanmıştı.
Beyaz Saray kaynakları, ABD’nin halen “müzakerelerin garantörü” pozisyonunda olduğunu, ancak doğrudan taraflarla aynı masada yer almadığını belirtiyor.
Mısır’ın Rolü ve Sürecin Başlangıcı
Hamas ve İsrail heyetleri, 5 Ekim’de Mısır’a ulaşarak, ertesi gün Şarm El-Şeyh kentinde müzakereleri başlatmıştı. Mısır, uzun süredir bölgedeki ateşkes süreçlerinde aktif arabulucu olarak görev yapıyor. Bu kez de, görüşmelere ev sahipliği yaparak hem güvenliği sağlıyor hem de taraflar arasında iletişimi kolaylaştırıyor.
Hamas: “Saldırıların Durması İçin Gerçek Güvenceler İstiyoruz”
Hamas temsilcileri, müzakerelerde öncelikli taleplerinin “Gazze’ye yönelik saldırıların tamamen durması” olduğunu bir kez daha yineledi. Hamas yetkilisi, “Kalıcı ateşkes ancak uluslararası garantilerle sağlanabilir. İsrail’in çekilmesi net bir takvime bağlanmalıdır” dedi.
