Avrupa Birliği (AB), Türkiye’nin adaylık süreciyle ilgili kritik bir açıklama yaparak ülkemizi genişleme haritasında kırmızıya alınan tek ülke olarak işaretledi. Resmî internet sitesinde yayımlanan “2025 Aktüel Durum” başlıklı raporda, Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerinin durdurulduğu ve müzakerelerin yeniden başlamayacağı net bir şekilde ifade edildi. AB yetkilileri, bu kararın temel gerekçesi olarak demokrasi ve hukukun üstünlüğünde yaşanan ciddi gerilemeleri gösterdi. Açıklamada, Türkiye’nin ifade özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve temel haklar konularında yaşadığı olumsuz gelişmelerin, müzakerelerin ilerlemesini engellediği vurgulandı.
AB raporunda, özellikle ifade özgürlüğü alanındaki sorunlara dikkat çekildi. Tartışmalı ceza kanunu maddelerinin kaldırılması veya değiştirilmesi gerektiği belirtilirken, akademisyenler, gazeteciler ve eleştirmenlerin siyasi baskıya maruz kalmasının kabul edilemez olduğu ifade edildi. Ayrıca, yargı reformu, yolsuzlukla mücadele, kadın ve çocuk haklarının güçlendirilmesi ve sendikal haklarda iyileştirme yapılması gerektiğine değinildi. Raporda, Türkiye’nin bu alanlarda somut adımlar atmadığı ve demokratik standartların AB kriterlerinden uzaklaştığı ifade edildi.
2005 yılında başlatılan Türkiye-AB üyelik müzakereleri, 2016 yılından bu yana fiilen durdurulmuştu. AB, Türkiye’nin giderek bloktan uzaklaştığını belirterek, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve temel haklar konularındaki gerilemelerin, diğer fasılların açılmasını imkânsız hale getirdiğini kaydetti. Ancak raporda Türkiye’nin ayrı bir partner olarak tutulmasının ve iş birliğinin sürdürülmesinin faydalı olacağı vurgulandı.
AB’nin genişleme sürecine ilişkin raporda, Balkanlar ve diğer aday ülkeler de değerlendirildi. Yeni aday ülkeler arasında Arnavutluk, Bosna-Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Ukrayna ve Türkiye bulunuyor. Sırbistan ve Karadağ üyelik sürecinde en ileri seviyede yer alırken, Kuzey Makedonya ve Arnavutluk diğer AB üyeleri tarafından engellendiği için süreçleri başlamayı bekliyor. Bosna-Hersek ve Kosova ise potansiyel aday ülkeler olarak tanımlandı. Ukrayna ve Gürcistan ile müzakerelerin geçtiğimiz yıl başlatıldığı da raporda belirtildi.
Açıklama, Türkiye’nin AB sürecinde karşılaştığı mevcut zorlukları ve önümüzdeki dönemde atması gereken adımları bir kez daha gözler önüne seriyor. AB, Türkiye’nin demokrasi, hukuk devleti, insan hakları ve ifade özgürlüğü alanlarında somut reformlar yapmasını şart koşuyor. Raporda, Türkiye’nin AB ile ilişkilerinin stratejik öneminin devam ettiği, ancak demokratik standartların yükseltilmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu çerçevede, Türkiye’nin reform adımlarının eksiksiz şekilde uygulanması ve AB ile diyalog kanallarının güçlendirilmesi kritik bir gereklilik olarak öne çıkıyor.