Anayasa Mahkemesi (AYM), aday sürücülerin sürücü belgelerinin iptal edilme şartlarının yönetmelikle belirlenmesini öngören düzenlemeyi iptal etti. Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, Mardin 1. İdare Mahkemesi’nin başvurusu üzerine görüşülen davada, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 17. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan düzenleme Anayasa’nın 13. ve 20. maddelerine aykırı bulundu.
AYM’nin gerekçesinde, aday sürücülerin sürücü belgelerinin iptal edilmesine ilişkin usul ve şartların yönetmelik ile belirlenmesinin, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini sınırladığı belirtildi. Mahkeme, sürücü belgesinin iptal edilmesinin, araç kullanma hakkını ortadan kaldırarak kişilerin özel hayatına müdahale anlamına geldiğini vurguladı. Bu durumun “özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkı” üzerinde sınırlama oluşturduğu ifade edildi.
Kanunilik İlkesi ve İdareye Sınırsız Yetki
AYM, temel hak ve özgürlüklerin yalnızca kanunla sınırlandırılabileceğine dikkat çekti. Mahkeme, idareye sınırsız yetki tanıyan yönetmelik düzenlemesinin kanunilik koşulunu sağlamadığını vurguladı. Kararda, iptal edilen kuralın hangi hallerde sürücü belgelerinin iptal edileceğini net bir şekilde belirlemediği, belgenin iptaline neden olabilecek eylemlerin tamamının idareye bırakıldığı ifade edildi. Mahkeme, temel hakları sınırlayan bir düzenlemenin, şeklen var olması yetmez; temel esasları, ilkeleri ve sınırları açıkça çizmesi gerektiğini belirtti.
Hukuksal Boşluk ve Geçiş Süresi
AYM, iptal kararının yürürlüğe girmesiyle oluşacak hukuksal boşluğun kamu yararını ihlal edebileceğini değerlendirerek, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Bu süre, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yeni bir yasal düzenleme yapabilmesi için öngörüldü. Mahkeme, bu geçiş sürecinde aday sürücülerin haklarının korunmasının önemine dikkat çekti.
Kararın Önemi ve Beklentiler
AYM’nin kararı, sürücü belgeleri ile aday sürücüler arasındaki hak ilişkilerini ve idareye verilen yetkilerin sınırlarını yeniden gündeme taşıdı. Uzmanlar, yeni düzenlemenin Anayasa’nın 7. maddesi ile güvence altına alınan yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesine uygun şekilde hazırlanması gerektiğini vurguluyor. Bu karar, sadece aday sürücüler için değil, aynı zamanda trafik idaresinin işleyişi ve vatandaşların temel haklarının korunması açısından da önemli bir dönüm noktası niteliği taşıyor.
Kararın ardından TBMM’nin, aday sürücülerin haklarını güvence altına alacak ve kanunilik ilkesine uygun yeni bir düzenleme yapması bekleniyor. Ayrıca bu karar, gelecekte sürücü belgelerinin iptali ve aday sürücülerle ilgili düzenlemelerde daha şeffaf ve hukuka uygun bir yaklaşımın benimsenmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.
AYM’nin bu kararı, trafik kanununda ve yönetmeliklerde yapılacak değişikliklerin, vatandaşın haklarını ihlal etmeyecek biçimde yeniden ele alınmasının zorunluluğunu gösterirken, idareye verilen yetkilerin sınırlandırılmasının ve hukuki çerçevenin net bir şekilde çizilmesinin önemini de bir kez daha ortaya koydu.
Bu süreçte hem aday sürücüler hem de trafik idaresi için yeni bir dönemin kapısı aralanmış oldu ve yasa yapıcılar, AYM kararına uygun olarak kanuni düzenlemeleri hazırlamak zorunda.