Eylül ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte milyonlarca emeklinin merakla beklediği zam oranı şekillenmeye başladı. Şimdiden yüzde 7,50’lik artış garanti olurken, yıl sonu tahminlerine göre ocak ayında emeklilerin maaşlarına yüzde 10,14 ile yüzde 13,08 arasında zam yapılması bekleniyor.
Türkiye’de milyonlarca emekli, her yıl olduğu gibi bu yıl da gözünü ocak ayında yapılacak maaş artışına çevirdi. Hayat pahalılığının arttığı, temel giderlerin yükseldiği bir dönemde, emeklilerin beklentisi yüksek. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan eylül ayı enflasyon verileri, bu beklentinin yönünü belirlemeye başladı.
Eylül Enflasyonu Beklentilerin Üzerinde Geldi
TÜİK verilerine göre, enflasyon temmuzda yüzde 2,06, ağustosta yüzde 2,04, eylülde ise yüzde 3,23 oranında arttı. Böylece temmuz-eylül dönemini kapsayan 3 aylık enflasyon toplamda yüzde 7,50 seviyesine yükseldi. Bu oran, SSK ve Bağ-Kur emeklileri için yılın ikinci yarısındaki ilk üç ayın kesinleşen zammı anlamına geliyor.
Yani bugün itibarıyla emeklilerin cebine yüzde 7,50’lik zam girmiş durumda. Ancak yılın son üç ayına ait enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla bu oran daha da artacak. Bu nedenle gözler şimdi ekim, kasım ve aralık ayı verilerine çevrildi.
Yıl Sonu Tahminlerine Göre 4 Farklı Zam Senaryosu
Ekonomistlerin ve resmi kurumların yaptığı farklı tahminlere göre emekli zammı için dört ayrı senaryo bulunuyor. Her biri yıl sonu enflasyon beklentisine dayanıyor ve zam oranını doğrudan etkiliyor.
Merkez Bankası’nın Üst Bant Tahmini (%29 enflasyon):
Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon tahmin aralığını yüzde 29 olarak belirledi. Bu tahmine göre, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 6 aylık enflasyon farkı %10,56 olacak.Orta Vadeli Program (OVP) Tahmini (%28,5 enflasyon):
Hükümetin hazırladığı Orta Vadeli Program’a (OVP) göre 2025 yıl sonu enflasyonu %28,5 olarak öngörülüyor. Bu senaryoya göre emeklilerin ocak ayında alacağı zam oranı %10,14 seviyesinde gerçekleşecek.Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi (%29,86 enflasyon):
Eylül ayında yapılan anket sonuçlarında yıl sonu enflasyonunun %29,86 olacağı tahmin edildi. Bu oran, emekli maaşlarına %11,3 zam anlamına geliyor.Finansal Kurumlar Birliği Tahmini (%31,94 enflasyon):
Ekonomik Görünüm Endeksi anketinde yer alan bu senaryoya göre enflasyon %31,94 seviyesinde gerçekleşirse, emekli maaşlarına %13,08 oranında artış yapılacak.
En Düşük Emekli Maaşı 19 Bin Liraya Dayanabilir
Halen en düşük emekli maaşı 16 bin 881 TL olarak uygulanıyor. Ancak yıl sonu enflasyon oranına bağlı olarak bu rakam ocak ayında değişecek.
Dört farklı senaryoya göre en düşük emekli maaşı şu şekilde hesaplanıyor:
%10,14 zam olursa: 18.592 TL
%10,56 zam olursa: 18.663 TL
%11,3 zam olursa: 18.788 TL
%13,08 zam olursa: 19.089 TL
Yani yüksek enflasyon tahmini gerçekleşirse, en düşük emekli maaşı 19 bin TL sınırını aşacak.
Zam Oranına Ek Refah Payı İhtimali
Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi, bu yıl da hükümetin emeklilere refah payı ekleme olasılığı gündemde. Ek refah payı, enflasyon farkının üzerinde yapılan ek artış anlamına geliyor. Bu uygulama, özellikle dar gelirli emeklilerin satın alma gücünü korumak amacıyla yapılıyor.
Uzmanlar, yıl sonu verilerine göre refah payı eklenmesi durumunda emekli maaşlarında artış oranının %15’e kadar çıkabileceğini belirtiyor. Ancak şu an için bu konuda resmi bir açıklama bulunmuyor.
Emekliler Zammı Şimdiden Hesaplamaya Başladı
Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından, emekliler kendi maaşlarını tahmini olarak hesaplamaya başladı. Birçok kişi, “Hangi senaryoda ne kadar alırım?” sorusunun yanıtını araştırıyor.
Örneğin, bugün 20 bin TL maaş alan bir emekli, yüzde 11,3’lük zam senaryosuna göre maaşını 22 bin 260 TL civarında alacak. Yüzde 13,08’lik senaryoda ise maaş 22 bin 616 TL’ye yükselecek. Bu da her ay birkaç yüz liralık fark anlamına geliyor.
Gözler Ekim, Kasım ve Aralık Verilerinde
Tüm bu senaryolar, ekim, kasım ve aralık ayı enflasyon rakamlarına göre şekillenecek. Bu dönemde enflasyonun seyrine göre emekli zammının yönü de netleşecek.
Ekonomistler, yılın son çeyreğinde enerji fiyatları ve gıda kalemlerindeki artışın enflasyonu yukarı çekebileceğine dikkat çekiyor. Bu da emekli zammının yüzde 13’lük senaryoya yaklaşabileceği anlamına geliyor.
Ancak bazı analistler, Merkez Bankası’nın sıkı para politikası nedeniyle enflasyonun yıl sonunda yüzde 28-29 bandında kalabileceğini savunuyor.
Ocak Ayı Emekli İçin Kritik Dönem
Yıl sonuna doğru açıklanacak verilerle birlikte, ocak ayında hem memur hem de emekli maaşları yeniden belirlenecek. SSK ve BAĞ-KUR emeklileri enflasyon farkına göre zam alırken, memur emeklilerinin zammı toplu sözleşme oranına göre belirlenecek.
Emekliler, yeni yılda maaşlarına eklenecek artışla birlikte geçim yükünün bir nebze azalmasını umut ediyor. Ancak uzmanlara göre enflasyonun yüksek seyrini sürdürmesi durumunda, alınacak zam bile alım gücünü korumakta zorlanabilir.
