Türkiye’de kırsal nüfusun son yıllarda hızla azalması, hükümeti yeni ve kapsamlı önlemler almaya yöneltti. Cumhurbaşkanlığı 2026 programında yer alan tedbirler, köylere geri dönüşü teşvik etmeyi, kırsal ekonomiyi çeşitlendirmeyi ve kırsalda yaşamı cazip hâle getirmeyi hedefliyor.
Kırsal Nüfus Düşüşü Endişe Yaratıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’nin kırsal nüfusu son 20 yılda ciddi bir azalma yaşadı. 2000’li yılların başında toplam nüfusun yaklaşık %35’i belde ve köylerde iken, 2024 yılı itibarıyla bu oran %6,6’ya geriledi.
Uzmanlar, kırsal nüfusun düşmesinin sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel etkileri de olduğunu belirtiyor. Gençlerin kentlere göçü, köylerde işgücü açığı, yaşlanan nüfus ve tarımsal üretimde azalma gibi sorunları tetikliyor.
2026 Programında Kırsal Kalkınmaya Önemli Vurgular
Cumhurbaşkanlığı 2026 programında, kırsal kalkınmayı destekleyecek bir dizi önlem ve politika sıralandı. Programın temel hedefleri şunlar:
Tersine göçü teşvik ederek genç nüfusu köylere geri kazandırmak
Kırsal ekonomiyi çeşitlendirmek ve yeni gelir kaynakları oluşturmak
Kırsal alanların yaşam kalitesini artırmak ve sürdürülebilir geçim kaynakları sağlamak
Programda ayrıca, kırsal bölgelerdeki üretici örgütlerinin güçlendirilmesi, kooperatifçiliğin yaygınlaştırılması ve aile işletmelerinin desteklenmesi gibi somut tedbirlere de yer verildi.
Üretici Örgütleri ve Kooperatifler Güçlendirilecek
Kırsal kalkınma tedbirleri arasında üretici örgütleri ve kooperatiflerin etkinliğinin artırılması önemli bir yer tutuyor. Mevzuatta yapılacak iyileştirmelerle üreticilerin örgütlenmesi kolaylaştırılacak ve kooperatifler aracılığıyla üretimin sürdürülebilirliği sağlanacak.
Buna ek olarak, kadın ve genç girişimciler için özel teşvik programları uygulanacak. Böylece kırsalda istihdam artırılırken, köylerde ekonomik hareketlilik sağlanması hedefleniyor.
Aile İşletmeleri ve Altyapı Destekleri
Program kapsamında, aile işletmelerinin ekonomik kapasitesini artıracak altyapı yatırımlarına hibe desteği sağlanacak. Bu destekler, hem tarım hem hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesini hem de köyde yaşayan ailelerin ek gelir elde etmesini amaçlıyor.
Hibe ve teşvikler, özellikle organik tarım, hayvancılık ve yerel gıda üretimi alanlarında faaliyet gösteren küçük işletmeleri kapsayacak. Böylece kırsalda ekonomik çeşitlilik sağlanması hedefleniyor.
Kırsal Ekonominin Çeşitlendirilmesi
Yeni strateji, sadece tarımsal üretimi değil, kırsal ekonomiyi bütüncül olarak geliştirmeyi de hedefliyor. Programda öne çıkan sektörler şunlar:
Yenilenebilir enerji yatırımları
Kırsal turizm ve ekoturizm
El sanatları ve zanaatkârlık faaliyetleri
Kırsal girişimcilik ve yenilikçilik
Bu alanlarda faaliyet göstermek isteyen girişimcilere hibe ve kredi destekleri sağlanacak. Böylece köylerde yaşayan gençler ve kadınlar için yeni iş imkânları oluşturulacak.
Çevresel Sürdürülebilirlik Ön Planda
Cumhurbaşkanlığı programı, kırsal kalkınmayı çevresel sürdürülebilirlik ilkeleriyle de destekliyor. Pilot projelerle;
Organik tarım uygulamaları
Erozyon kontrolü ve toprak yönetimi
Biyoçeşitliliğin korunması
İklim dostu üretim teknikleri
geliştirilecek. Bu projeler, hem doğal kaynakların korunmasını hem de kırsal üretimin uzun vadeli sürdürülebilirliğini amaçlıyor.
Kırsalda Yaşam Kalitesi Yükseltilecek
Tersine göçün gerçekleşebilmesi için kırsal alanların yaşam kalitesinin artırılması şart. Programda, köylere dönüşü cazip hâle getirmek amacıyla;
Ulaşım altyapısı ve ulaşım kolaylıkları
Yüksek hızlı internet erişimi
Sağlık ve eğitim hizmetleri
Kültürel ve sosyal yaşam alanları
geliştirilecek. Böylece köylerde yaşayanların yaşam standartları kentlerle yakın düzeye getirilecek.
Uzmanlar: “Kırsal Alanlar Yeniden Canlanabilir”
Kırsal kalkınma uzmanları, hükümetin planlarını olumlu buluyor. Tarım ekonomisti Prof. Dr. Ahmet Yılmaz, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Köyler artık sadece tarım yapmak için değil, turizm, el sanatları, yenilenebilir enerji ve girişimcilik faaliyetleri için de cazip hale gelecek. Doğru uygulandığında tersine göç ve kırsal kalkınma gerçek anlamda başlayabilir.”
Amaç: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Canlanma
Programın nihai hedefi, köyleri sadece üretim merkezi değil, aynı zamanda yaşam, kültür ve dayanışma alanı hâline getirmek. Böylece hem kırsal ekonominin güçlenmesi hem de kentlerdeki göç baskısının azaltılması planlanıyor.
Uzun vadede, bu tedbirlerin hayata geçirilmesiyle Türkiye’de kırsal alanlarda sürdürülebilir yaşam ve ekonomik hareketlilik sağlanması bekleniyor.
