Eşler kendi hür iradeleri ile seçmiş oldukları mal rejimlerini diledikleri zaman kendi hür iradeleri ile değiştirebilme hakkına sahiptirler. Evliliğin başında yasal mal rejimine tabi olmaları halinde de sonrasında diledikleri mal rejimini seçebilirler. Türk Medeni Kanunu eşlerin korunması amacıyla arasındaki mal rejimlerini mahkeme kararı ile ya da kendiliğinde mal ayrılığına dönüşmesine kararı vererek değiştirebilmektedir.
Türk Medeni Kanunu’nun 206. maddesinde; Haklı bir sebebin varlığı halinde hakim, eşlerden birinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir, şeklinde hüküm kurmuştur.
Kanunda açıkça sayılan sebepler ise şu şekildedir;
Diğer eşe ait malvarlığının borca batık veya ortaklıktaki payının haczedilmiş olması durumunda hâkimden mal ayrılığı rejimine dönüşmesini talep etme hali ortaya çıkmaktadır. Diğer eşin, istemde bulunanın veya ortaklığın menfaatini tehlikeye düşürmesi durumunda da bu halin varlığından söz edilmektedir. Diğer eşin, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep olmadan esirgemesidir. Diğer eşin, istemde bulunan eşe malvarlığı, geliri, borçları veya ortaklık malları hakkında bilgi vermekten kaçınması hali de mal ayrılığı rejimine dönüştürülmesi talebinde bulunulmasını gerektirmektedir. Diğer eşin sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması kanunda düzenlenen son haldir.
Yukarıda detayları ile izah etmeye çalıştığım gibi haklı sebeplerin son bulması halinde eşler mahkemeye başvurmak suretiyle yeniden eski mal rejimine dönmek istediklerini beyan etme hakkına sahiptirler. Eşlerin seçmiş oldukları mal rejimi eğer mal ortaklığı ise icra takiplerinde alacaklılar, haciz sebebiyle zarara uğradıklarını beyan ederek mal ortalığı rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüştürülmesini talep etme hakkına sahiptirler.
Eşler arasında mal ortaklığı rejimi söz konusu olması halinde eşlerden birinin iflası söz konusu olduğunda mal ortaklığı rejimi kendiliğinden mal ayrılığına dönüşmektedir.
Av. Gizem GONCE