Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, hafta sonu yaptığı açıklamada, ülkenin nükleer enerjili seyir füzesi Burevestnikin (“Fırtına Kuşu”) son testinin başarıyla tamamlandığını duyurdu. Kremlin’den yapılan açıklamaya göre füze, yaklaşık 15 saat boyunca havada kaldı ve 14 bin kilometre menzil kat ederek test edildi. Bu, füzeye ABD topraklarına ulaşma kapasitesi sağladığı yorumlarını beraberinde getirdi.
Burevestnik, alçak irtifada (15–200 metre) uçabilme kabiliyeti ve nükleer reaktörlü tahrik sistemi sayesinde Batı’nın mevcut hava savunma sistemlerini aşmayı hedefliyor. Uzmanlar, bu teknolojik başarının stratejik mesaj açısından güçlü olduğunu belirtse de, operasyonel etkisinin sınırlı olduğunu vurguluyor.
Burevestnik’in Çalışma Prensibi ve Teknolojisi
2018 yılında geliştirilmesi duyurulan Burevestnik, klasik kimyasal yakıt yerine mini nükleer reaktörle çalışıyor. Füze, reaktörün çevresindeki havayı ısıtarak yüksek hızda dışarı atıyor ve itme kuvveti sağlıyor. Fransız Strateji ve Savunma Araştırmaları Enstitüsü uzmanı Amaury Dufay, bunu bir otomobilin düşük yakıt tüketimiyle uzun mesafe gitmesi örneğine benzetiyor.
Bu teknoloji sayesinde füze, uzun süre alçaktan uçabiliyor, radar ve savunma sistemlerinden tespit edilmesi zorlaşıyor. Dufay, “Füze, Rusya’dan havalanıp Latin Amerika üzerinden dolanarak ABD’ye ulaşabilir. Savunması görece zayıf bölgelerden kuzeye yönelmek mümkün,” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte füzenin nispeten yavaş hareket etmesi, manevra kabiliyetini sınırlıyor. Fransız nükleer uzman Heloise Fayet, bu durumun operasyonel etkinliği etkileyebileceğini belirtti.
Stratejik Amaç ve Kullanım Senaryoları
Rus analist Dimitri Stefanoviç, Burevestnik’in amacının ABD’nin füze savunma ağlarını, özellikle “Altın Kubbe” sistemini aşmak olduğunu söyledi. Fayet, füzenin istikrarsızlaştırma silahı olarak işlev gördüğünü; yani doğrudan saldırı gücünden ziyade karşı tarafın savunma sistemlerini yıpratmayı ve diplomatik baskı oluşturmayı hedeflediğini açıkladı.
Uzmanlar, Burevestnik’in klasik balistik ve seyir füzeleriyle birlikte kullanılabileceğini; alçaktan ve uzun süre uçabilmesi sayesinde düşmanın füze savunmasını zayıflatacağını belirtiyor. Bu da özellikle savunma sistemlerinin önceden devreye sokulmuş olduğu senaryolarda etkili bir taktik avantaj sağlayabilir.
Operasyonel Durum ve Riskler
Füzenin tam operasyonel hale gelmesi için henüz gereken konuşlandırma altyapısı ve doktrin oluşturulmadı. Fayet, “Füze henüz operasyonel değil. Testler teknoloji gösterisi ve siyasi mesaj niteliğinde,” dedi.
Burevestnik’in reaktörlü yapısı, potansiyel radyoaktif kirlenme riskleri barındırıyor. Test sırasında Norveç radyasyon izleme ajansının kapsama alanına girilmesine rağmen herhangi bir radyoaktif etkinlik tespit edilmedi. Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması (CTBT) istasyonları da olumsuz bir durum kaydetmedi. Ancak uzmanlar, füze devreye girdiğinde yakınında bulunanların radyasyona maruz kalabileceğini belirtiyor.
Politik Mesaj ve Jeostratejik Önemi
Burevestnik’in testi, Moskova’nın stratejik teknoloji geliştirme kapasitesini ve nükleer caydırıcılık mesajını uluslararası kamuoyuna gösteriyor. Uzmanlara göre:
Füzenin teknik kapasitesi sınırlı olsa da, mesajı güçlü.
ABD ve Avrupa’nın henüz bu tür füzeleri durduracak kapsamlı bir savunma sistemine sahip olmaması, Rusya’ya diplomatik avantaj sağlıyor.
Putin’in amacı, ABD’nin savunma projelerine (Altın Kubbe gibi) büyük kaynak ayırmasını teşvik etmek ve nükleer caydırıcılık konusundaki üstünlüğünü göstermek.
Dufay, “Burevestnik, testlerden çok siyasi ve psikolojik bir etki yaratıyor. Ruslar, hâlâ yenilik yapabildiklerini göstermek istiyor,” ifadelerini kullandı.
Uzman Değerlendirmesi
Amaury Dufay: Füzenin alçaktan ve uzun süre uçuş kabiliyetinin hava savunmasını zorlaştırdığını belirtiyor.
Heloise Fayet: Füzenin yavaş hareket etmesinin manevra kabiliyetini kısıtladığını ve testin operasyonel olmadığını vurguluyor.
Dimitri Stefanoviç: Füzenin temel amacının ABD’nin füze savunmasını aşmak ve psikolojik baskı oluşturmak olduğunu söylüyor.
Sonuç: Stratejik Gösteri mi, Yoksa Operasyonel Silah mı?
Burevestnik’in 15 saatlik ve 14 bin kilometrelik uçuş testi, Rusya’nın nükleer enerjili seyir füzeleri geliştirebileceğini kanıtladı. Ancak uzmanlar, teknolojinin henüz tam operasyonel olmadığını, konuşlandırma altyapısının eksik olduğunu ve olası risklerin bulunduğunu belirtiyor.
Bununla birlikte, Kremlin’in mesajı net: Rusya hâlâ teknolojik olarak sürpriz yapabilecek kapasitede ve uluslararası arenada caydırıcılık gösterebiliyor. Burevestnik’in gerçek etkisi ve uygulanabilirliği, önümüzdeki dönemde yapılacak testler ve altyapı yatırımlarıyla şekillenecek.
