Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerini yayımladı. TÜİK’in açıkladığı ilk tahminlere göre, Türkiye ekonomisi yıllık bazda yüzde 3,7 büyüme kaydetti. Bu rakam, Türkiye ekonomisinin 21 çeyrektir devam eden büyüme trendini sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
GSYH ve Cari Fiyatlarla Rakamlar
Temmuz–Eylül 2025 dönemini kapsayan GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,7 artış gösterdi.
Cari fiyatlarla üretim yöntemiyle hesaplanan GSYH ise 17 trilyon 424 milyar 718 milyon TL olarak gerçekleşti. Dolar bazında üçüncü çeyrek değeri ise 432 milyar 880 milyon ABD doları seviyesinde açıklandı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,1 artış gösterirken, takvim etkisinden arındırılmış zincirlenmiş hacim endeksi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,4 artış kaydetti.
Sektörel Büyüme ve Ön Plana Çıkan Alanlar
2025 yılı üçüncü çeyreğinde öne çıkan sektörler ve büyüme oranları şu şekilde gerçekleşti:
İnşaat sektörü: %13,9 artış
Finans ve sigorta faaliyetleri: %10,8 artış
Bilgi ve iletişim faaliyetleri: %10,1 artış
Ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar: %9,6 artış
Diğer hizmet faaliyetleri: %7,1 artış
Sanayi sektörü: %6,5 artış
Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetleri: %6,3 artış
Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri: %4,4 artış
Gayrimenkul faaliyetleri: %4,2 artış
Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri: %2,1 artış
Buna karşın tarım sektörü, zincirlenmiş hacim endeksi olarak bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 12,7 azaldı. Tarımdaki bu düşüş, sektörün ekonomik büyümedeki katkısının sınırlı olduğunu ortaya koyuyor.
Hanehalkı Tüketimi ve Kamu Harcamaları
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,8 artış gösterdi. Bu artış, iç talebin ekonomiye pozitif katkısını yansıtırken, devletin nihai tüketim harcamaları sadece yüzde 0,8 yükseldi.
Öte yandan, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 11,7 artış kaydetti. Bu, özel sektör ve kamu yatırımlarının ekonomide büyümeyi desteklediğini gösteriyor.
Dış Ticaret Dengesi ve İthalat-İhracat Verileri
2025 yılının üçüncü çeyreğinde mal ve hizmet ihracatı yüzde 0,7 azalırken, ithalat yüzde 4,3 arttı. Bu durum, dış ticaret açığının artma riskine işaret ediyor ve ekonomideki iç talep ile döviz dengesinin önemini ortaya koyuyor.
İhracattaki hafif düşüş, özellikle tarım ve sanayi ürünlerinin uluslararası piyasalardaki dalgalanmalardan etkilendiğine işaret ederken, ithalattaki artış, iç talebin ve yatırım faaliyetlerinin canlılığını yansıtıyor.
İş Gücü Ödemeleri ve Katma Değer Payları
İş gücü ödemeleri, 2025’in üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 41,1 artış gösterdi. Net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 43,5 yükseldi.
İş gücü ödemelerinin GSYH içindeki payı yüzde 35 olarak sabit kalırken, net işletme artığının payı yüzde 46’dan yüzde 46,7’ye çıktı. Bu veriler, ekonomik büyümenin gelir dağılımı ve üretim süreçlerindeki dağılımına ışık tutuyor.
Önceki Çeyreklerle Büyüme Trendinin Karşılaştırması
Türkiye ekonomisi, önceki çeyreklerde de istikrarlı büyüme kaydetti:
2024 üçüncü çeyrek: %2,8 büyüme
2025 birinci çeyrek: %2,0 büyüme
2025 ikinci çeyrek: %4,8 büyüme
Üçüncü çeyrek büyümesi ile birlikte, Türkiye ekonomisi 2025 yılı boyunca istikrarlı bir büyüme trendini sürdürmüş oldu.
Uzman Analizi ve Değerlendirme
Ekonomistler, üçüncü çeyrek verilerini değerlendirirken şu noktalara dikkat çekiyor:
İnşaat, finans ve bilgi-iletişim sektörlerindeki yüksek büyüme, ekonomide özel sektör yatırımlarının ve teknolojik faaliyetlerin artışını yansıtıyor.
Tarım sektöründeki yüzde 12,7’lik düşüş, üretim tarafında sıkıntı yaşandığını ve dış ticaret açısından risk oluşturabileceğini gösteriyor.
Hanehalkı tüketim harcamalarındaki yüzde 4,8 artış, iç talebin ekonomiyi desteklediğini ve ekonomik toparlanmanın sürdüğünü işaret ediyor.
İthalattaki artış ve ihracattaki hafif düşüş, dış ticaret açığının önümüzdeki dönemde izlenmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Uzmanlar, Türkiye ekonomisinin büyümesini sürdürmesi için yatırım, üretim, ihracat ve istihdam odaklı politikaların kritik önem taşıdığını vurguluyor.
Sonuç
TÜİK’in açıkladığı 2025 üçüncü çeyrek verileri, Türkiye ekonomisinin büyüme trendini koruduğunu ve bazı sektörlerde güçlü bir performans sergilediğini ortaya koyuyor. İç talep ve yatırımlar ekonomiyi desteklerken, tarım sektöründeki düşüş ve dış ticaret dengesindeki değişimler, ekonomik politikaların önümüzdeki dönemde odaklanması gereken alanlar olarak öne çıkıyor.
Ekonomik veriler, Türkiye’nin büyüme performansının sürdürülebilirliği açısından yatırım, üretim ve ihracat politikalarının önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.
