Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Türkiye’de devlete olan büyük vergi borçlarıyla ilgili dikkat çeken bir rapor yayımladı. Yapılan açıklamaya göre, yalnızca 5 milyon lirayı aşan borcu olan 56 bin 86 mükellefin toplam vergi ve ceza borcu 1 trilyon 507 milyar lirayı buluyor. Bu rakam, Türkiye’deki büyük vergi borçlarının ülke ekonomisi üzerindeki etkisini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Büyük Borçlu Mükelleflerin Profili
GİB verilerine göre, 56 bin 86 mükelleften 12 bin 311’i gerçek kişi, 43 bin 775’i ise tüzel kişilerden oluşuyor. Bunlardan yalnızca 10 bin 926’sı faal mükellef olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Geri kalan 45 bin 160 mükellef ise terk mükellef olarak kayıtlara geçti.
Vadesi geçmiş ve ödenmemiş vergi ve cezaların toplam tutarı 1 trilyon 507 milyar lira olarak açıklanırken, faal mükelleflerin bu borç içindeki payı 263 milyar lira ile yüzde 17,4 seviyesinde. Terk mükelleflerin borcu ise 1 trilyon 245 milyar lira ile borcun büyük kısmını oluşturuyor.
Borç Sıralamasında İlk İsimler
Borçlular listesinde ilk sırada, Uray Vergi Dairesi’ne kayıtlı Avrasya Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret AŞ yer alıyor. Şirketin devlete olan borcu 7 milyar 737 milyon 922 bin lira olarak kaydedildi. Onu 4 milyar 20 milyon 695 bin lira borçla Turktab Tütün Mamülleri Pazarlama ve Dağıtım AŞ, 3 milyar 191 milyon 253 bin lira ile de Naksan Plastik ve Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ takip ediyor.
Kesinleşen Tarhiyatlar
GİB, ayrıca 1 Haziran 2024 – 31 Mayıs 2025 tarihleri arasında kesinleşen tarhiyatlara ilişkin listeyi de paylaştı. Bu listede 3 bin 840 mükellef yer alıyor. Bunlardan 720’si gerçek kişi, 3 bin 120’si ise tüzel kişilerden oluşuyor. Faaliyetlerini sürdüren mükellef sayısı 575, terk mükellef sayısı ise 3 bin 265 olarak kayıtlara geçti.
Kesinleşen vergi ve cezaların toplam tutarı 106,5 milyar lira olarak hesaplandı. Bunun 13,5 milyar lirası faal mükelleflere, kalan 93 milyar lira ise terk mükelleflere ait. Listede ilk sırada, İlyasbey Vergi Dairesi’ne kayıtlı Yüceler Orman Ürünleri Mobilya Yapı Malzemeleri Otomotiv Lojistik Ticaret Limited Şirketi, 13 milyar 411 milyon 637 bin lira ile yer aldı. Ardından, Ms Dem Metal ve Demir Çelik Ürünleri Taahhüt Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi 1 milyar 565 milyon 221 bin lira, Yurtpet Akar Yakıt LPG Dağıtım Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti ise 1 milyar 423 milyon 380 bin lira ile takip etti.
İki Ayrı Liste Yayınlandı
GİB, borçluları iki ayrı listeyle açıkladı. Birinci liste, ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatlar sonucu kesinleşen ve toplamı 5 milyon lira ve üzerinde olan borçları içeriyor. İkinci liste ise 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla vadesi gelmiş, ödenmemiş ve 5 milyon lirayı aşan borçları kapsıyor.
Vergi Borçları ve Kamu Maliyesi
Uzmanlar, bu verilerin Türkiye’de vergi gelirlerinin büyük bölümünün yüksek borçlu mükelleflerden tahsil edilemediğini gösterdiğini belirtiyor. Terk mükelleflerin borç miktarının toplam borcun yüzde 80’e yakın kısmını oluşturması, vergi tahsilatında karşılaşılan zorlukları gözler önüne seriyor.
GİB yetkilileri, borçların etkin şekilde tahsil edilmesi, yapılandırılması ve ödenmemiş borçların azaltılması için çalışmaların süreceğini belirtiyor. Yetkililer, bu tür açıklamaların vergi şeffaflığı açısından önem taşıdığını ve kamuoyunu bilgilendirdiğini vurguluyor.
Büyük Borçların Ekonomik Etkisi
Toplamda 1,5 trilyon lira seviyesindeki bu borç, devlet bütçesi ve kamu hizmetlerinin finansmanı açısından kritik bir öneme sahip. Vergi borçlarının yüksek olması, kamu harcamaları üzerinde doğrudan baskı yaratırken, aynı zamanda devlete olan güven ve ödeme alışkanlıklarını da etkiliyor.
GİB’in yayımladığı bu veriler, büyük borçlu mükelleflerin borç yönetimi ve tahsilat süreçlerinin önemini bir kez daha ortaya koyarken, kamuoyunu da devlete olan borçların boyutu konusunda bilgilendiriyor.
