Hem mutfakta yemek pişirirken hem de yemek yerken birçok alışkanlık sağlığınıza zarar verebilir.
Sağlıklı beslenmenin, genel sağlığın temel direği olduğunu biliyoruz. Anahtar nokta, yemeğinizi iyi seçmek ve porsiyon kontrolü yapmaktır. Ancak sadece ne yediğiniz değil, nasıl hazırladığınız da çok önemlidir.
İşte yemek pişirirken ve yerken yapılan, sağlığa zararlı hatalar ve çözüm önerileri.
SEBZELERİ ÇOK HAŞLAMAK
Sebzeleri çok haşlamak büyük bir hatadır. Çoğumuz onları çok fazla haşlama eğilimindeyiz. Sonuç, hemen hemen tüm besinlerin pişirme suyunda kalmasıdır.
Sebzeleri çok kaynatırsanız, suda çözünen vitaminlerin bir kısmı, özellikle C vitamini ve B grubu vitaminlerin yanı sıra bazı mineraller ve fitokimyasallar kaybolur veya bozulur.
Haşlanmış seviyorsanız, az su kullanın ve sebzeleri kaynama noktasına gelince ekleyin. Kısa sürede pişirin, her zaman bütün olduklarından emin olun ve pişince süzün. Diğer bir seçenek de, tüm özelliklerini korumanın en iyi yolu olduğu için onları buharlamaktır.
YUMURTALARI YIKAMAK
Yumurta kabuğunun su geçirmez olmasını sağlayan ince bir kütikül vardır. Su, bu korumayı kaldırabilir ve mikroorganizmaların içeriye sızmasına neden olabilir.
Yumurtalar veya mayonez gibi çiğ yumurta içeren karışımlar, doğru şekilde kullanılmazsa, Salmonella gibi bakterilerin neden olduğu bir gıda zehirlenmesi olan salmonelloza neden olabilir.
Yumurta satın alırken kabuklarında kırık, çatlak veya kir olup olmadığını kontrol edin ve evde yıkamayın. Öte yandan kabuk, yumurtanın iç kısmı ile temas etmemelidir. Sarıyı beyazdan ayırmak için kabuğu kullanmayın.
TAVUĞU PİŞİRMEDEN ÖNCE YIKAMAK
Bir başka yaygın yanlış gelenek tavuğu pişirmeden önce yıkamaktır. Bakterileri yok etmek mantıklı görünebilir, ancak bu şekilde elde edilen tam tersidir. Su sıçramaları, mikroorganizmaların yayılmasına neden olur.
Tavuğu pişirmeden önce yıkamanın Campylobacter bakterilerinin ellere, mutfak yüzeylerine ve mutfak eşyalarına ve oradan da diğer yiyeceklere yayılmasına neden olduğu gösterilmiştir.
Tavuğu yıkamamanın yanı sıra çiğ etin hiçbir parçasının kalmamasına dikkat edin. Pişirmek, bu bakterileri öldürür. Tabii ki, tavukla birlikte kullandığınız masa ve bıçakları, diğer yiyeceklere dokunmadan önce iyice temizleyin.
YAĞI ÇOK ISITMAK
Kızartılmış yiyeceklerin gevrek dokusu hemen hemen herkes tarafından sevilir, ancak yağı dumanlanma noktasına kadar ısıtırsanız, sağlığınıza zararlıdır.
Yüksek sıcaklıklar yağda kanserojenlerin (akrilamid, heterosiklik aminler…) oluşmasına neden olur.
Kızartmalarda daha yavaş bozulduğu için sızma zeytinyağı kullanın ve olabildiğince en düşük sıcaklıklarda kızartın. Ve unutmayın ki fırın gibi daha sağlıklı yöntemler de vardır.
BUZU ODA SICAKLIĞINDA ÇÖZDÜRMEK
Yiyecekleri buzdolabından çıkarıp oda sıcaklığında veya hatta sıcak suya batırılmış bir kapta çözdürmek çok yaygın yanlış bir uygulamadır. Bu yanlış buz çözme sadece besin, doku ve lezzet kaybına yol açmaz. Aynı zamanda sağlığa da zararlıdır
Bakterilerin üremesini sağlayan sıcaklık 4 ile 60ºC arasında olduğundan, bu yöntemlerle mikrobiyal kontaminasyon riskini büyük ölçüde artırırsınız.
En tavsiye edilen şey, yiyecekleri bir gün önce dondurucudan indirip, açığa çıkan sıvı ile temas etmeyecek şekilde buzdolabına bırakmaktır. 30 dakikada bir değiştirerek soğuk suda da buzu çözebilirsiniz.
DEMİR AÇISINDAN ZENGİN BİR YEMEĞİN ARDINDAN ÇAY İÇMEK
Pek çok insan için çay ve kahve, uyarıcı etkisi nedeniyle yemekten sonra içmek için ideal bir doruk noktasıdır. Ama mercimek ve et gibi demir yönünden zengin yemeklerin ardından alınması yanlış olur.
Kahvede ve çayda bulunan tanenler, yiyeceklerden demirin emilmesini zorlaştırır. Ve bu mineral kansızlığı önlemek, oksijenin tüm vücuda ulaşması ve dolayısıyla yorgun hissetmemek için gereklidir.
Örneğin mercimek tüketirken demiri daha iyi emmek için her zaman C vitamini yönünden zengin başka bir besinle birleştirin. Tabağa maydanoz serpebilir, tatlı olarak kivi yiyebilirsiniz. C vitamini demirin emilimini kolaylaştırır.
HER GÜN HAYVANSAL PROTEİN ALMAK
Dünya Sağlık Örgütü gibi kuruluşların son uyarılarına rağmen kırmızı et başta olmak üzere her öğünde hayvansal protein alma alışkanlığı hâlâ yaygın. Birçok kişi, hayvansal protein pşmayan menünün eksik olduğuna inanıyor.
Aşırı hayvansal protein, kalsiyum gibi besinlerin kemiklerde iyi özümsenmesini zorlaştırır ve osteoporoz riskini artırır. Ek olarak, birçok araştırma, hayvansal protein fazlalığını artan kanser ve kardiyovasküler hastalık riskiyle ilişkilendiriyor.
Tam proteinler elde etmek için her gün et yemeniz gerekmez. Tahıllarla karıştırılmış baklagiller de iyi miktarda protein sağlar. Ve hayvansal proteinlerde, kırmızı et yerine balık veya beyaz ete öncelik vermek en iyisidir.